Cursusaanbod Goed Gesprek

De meeste cursussen heb ik reeds meerdere malen gegeven. Ze kunnen op locatie worden gehouden en  vorm en lengte worden op de wensen van de groep afgestemd. Mijn cursussen kenmerken zich door een combinatie van helderheid en diepgang. Minimaal HBO-denkniveau wordt verondersteld. Bij elke cursus wordt een syllabus/boek en powerpoint-presentaties meegeleverd.

Over de collegereeks over Kant werd door cursisten gezegd:

Deze man weet waar hij over praat en hij weet het ook nog op een heel goede wijze te brengen (en dat kom je zelden tegen bij docenten filosofie. Prima, professioneel gebrachte beschouwing van Kant, ondanks een kritisch gehoor. Een beter inzicht in Kant’s KdrV dan ik ooit op de UvA heb opgedaan. Duidelijke hulp voor bestudering van dit uiterst moeilijke boek. Zeer geconcentreerde docent die goed in ging op alle vragen en opmerkingen van de cursisten. Voorts een uitstekende timing en heldere formuleringen.

Over de collegereeks over Heidegger werd door cursisten gezegd:

Maakt met geduld en rust moeilijke concepten duidelijk. Toegankelijk en toegewijd. Zeer goede inleiding, goede docent; boeiende en bevlogen manier van lesgeven; goede interactie met cursisten. Ook organisatorisch goed. Heel moeilijke stof is toch best toegankelijk geworden; veel meer grip gekregen; kernbegrippen duidelijk, stimulans om er nog verder in te duiken; Ziegelaar verzorgt alles tot in de perfectie.

A. Grote denkers en grote teksten

1. De grote vragen: thematische inleiding in de filosofie

Er wordt aan de hand van denkers uit de geschiedenis gekeken naar 10 grote vragen (bv. Bestaat God? Waarom is er een kosmos? Wat is bewustzijn? Is er leven na de dood?) . We krijgen inzicht in de vraag zelf, in mogelijke antwoorden en in de onmogelijkheid van een antwoord. Bedoeld voor mensen die kennis willen maken met de filosofie.

Eerder gegeven: HOVO Brabant en HOVO Vrije Universiteit

2. Kritiek van de zuivere rede van Immanuel Kant

Het hoofdwerk van Kant wordt inleidend, maar diepgaand in zijn geheel besproken. Vooral bedoeld om het baanbrekende karakter van het werk te laten zien.

Eerder gegeven: HOVO Leiden (2x).

3. De wereld als wil en voorstelling: de filosofie van Arthur Schopenhauer (nieuw)

Het hoofdwerk van Schopenhauer wordt inleidend, maar diepgaand besproken. De vraag staat centraal: wat kunnen we leren van een pessimistische levensfilosofie?

4. Over de vertwijfeling, Kierkegaard en de paradox van de religie

Lectuur van een belangrijke tekst van Kierkegaard de ziekte tot de dood. We hebben speciaal aandacht voor de betekenis voor de psychologie en voor het begrijpen van de hedendaagse cultuur. Zomer 2018 bij de ISVW.

5. Friedrich Nietzsche: de denker en de ziener

Nietzsche heeft verschillende kanten, een levensbeschouwelijke, een sceptische en een metafysische. In deze diepgaande inleiding proberen we een evenwichtig en kritisch beeld te geven van zijn denken en de actualiteit ervan.

Eerder gegeven: najaar 2017 bij HOVO VU, voorjaar 2018 bij HOVO Brabant.

6. Sein und Zeit van Martin Heidegger

Dit hoofdwerk van Martin Heidegger wordt inleidend, maar diepgaand besproken. Naast inleiding in het denken van Heidegger vooral bedoeld als verheldering en begrip van de tekst, en te laten zien hoe het werk het denken over het zijn van de mens verdiept heeft.

Eerder gegeven: HOVO Leiden (2x).

B. Zingeving: ethiek, levenskunst, kunst, spiritualiteit

1. De weg van het mensenleven

Thema’s als zin, zinloosheid, zingevingskaders, vriendschap, sterfelijkheid, eenheid, voltooiing, worden aan de hand van vooral moderne denkers geëxploreerd. Er wordt een model van zingeving gepresenteerd dat men kan toepassen op het eigen leven.

Eerder gegeven: HOVO Leiden (2x), VU, HOVO Alkmaar. Komend najaar HOVO Amersfoort en HOVO Alkmaar.

2. Filosofie van de levenskunst

Er is een rijke traditie die zich bezint op vragen als: Wat is levenskunst? Wat is levenswijsheid? Hoe kunnen we deze beoefenen? De klassieke oudheid speelt een voorname rol. Aan de orde komen: Aristoteles, Epicurus, de Stoa en moderne denkers als Nietzsche.

Eerder gegeven: HOVO Amersfoort en Alkmaar,

3. De fundering van de moraal: ethische posities in historisch perspectief

In deze cursus onderzoeken we de vraag naar goed en kwaad, de aard van moraal en het filosofische probleem van de fundering van de moraal aan de hand van denkers uit de traditie (Aristoteles, Thomas, Kant, Nietzsche, Levinas).

Eerder gegeven: Hogeschool InHolland, HOVO Leiden, particuliere kring.

4. Denken over religie

Nagedacht wordt over de vraag wat religie is, over redenen Gods bestaan al dan niet aan te nemen, over de existentiële betekenis van het verdwijnen van God. De filosofische redenen voor de teloorgang van het christendom worden onderzocht. Is er een postchristelijke of post theïstische vorm van religie mogelijk?

Eerder gegeven: HOVO Leiden (2x), HOVO Brabant

5. Aardse Mystiek

Aan de hand van vooral klassieke en enkele moderne denkers wordt nagedacht over de vraag naar het goede leven, geluk, eenzaamheid, leven en dood. Ervaring van het bestaansmysterie komt centraal te staan.

Eerder gegeven: ISVW, HOVO Leiden (2x), VU, Alkmaar en Amersfoort.

6. Aardse mystiek in filosofie en kunst

Filosofie en kunst zijn verschillend, maar hebben ook betrekking op hetzelfde: de wereld en het menselijk bestaan. Aan de hand van gedichten en schilderijen onderzoeken we filosofische thema’s als tijd, het mysterie, het schone en het verhevene, betekenis en betekenisloosheid, eindigheid.

Eerder gegeven: Hogeschool InHolland (vele malen), HOVO VU. Voorjaar 2018 in Leiden.

C. Theoretische filosofie

1. Een afgrond voor het denken: over het bestaansmysterie

Nagedacht wordt over de verwondering over het bestaan van de wereld aan de hand van de grondvraag: “waarom is er iets en niet veeleer niets?” Aan de hand van klassieke en moderne denkers worden verschillende antwoordstrategieën besproken, Betoogd wordt dat deze vraag open staat en dat daarom verwondering over het bestaan legitiem is.

Eerder gegeven: HOVO Leiden (2), HOVO Alkmaar.

2. Zijn, tijd en leegte, een vergelijking tussen oosterse en westerse filosofie

Zijn, tijd en leegte zijn basisbegrippen van het metafysisch denken. We zien in het westen een nadruk op zijn en eeuwigheid, in het oosten op leegte en tijdelijkheid. We bestuderen dit verschil aan de hand van oosterse en westerse filosofen: Sankara, Parmenides, Plotinus, Thomas, Heidegger, Suzuki, Masao Abe, Bijung Chul Han.

Eerder gegeven: HOVO Brabant.

3. Filosofie van waarheid en rechtvaardiging

Opvattingen over waarheid en kennis. Thema’s: het waarheidsbegrip,  absolute waarheid, scepticisme, wetenschappelijke waarheid, verklaring, inductie, deductie, abductie.

Eerder gegeven: HOVO VU, Leiden, Brabant.

4. Oorspronkelijk bewustzijn

Denken over lichaam, ziel, geest en bewustzijn is al zo oud als de filosofie zelf. In deze cursus onderzoeken we de verschillende opvattingen: wat zijn bewustzijn en ziel? Kunnen ze verklaard worden uit de materiële processen van het lichaam? Of dienen we het begrip van wat de natuur is, uit te breiden?

Eerder gegeven: ISVW, HOVO Leiden (2x), Alkmaar en Amersfoort.

5. Filosofie van ruimte en tijd

We onderzoeken de vragen Wat is ruimte? Wat is tijd? aan de hand van filosofen als Parmenides, Aristoteles, Plotinus, Augustinus, Newton, Leibniz, Kant, Husserl en Heidegger en natuurwetenschappelijke denkers.

Eerder gegeven: HOVO Leiden.

6. Filosofie van de natuur

De natuur wordt geëxploiteerd en te weinig gekoesterd en bewonderd. Deze verhouding heeft diepe ideeënhistorische wortels en kan veranderen als we meer inzicht in deze wortels hebben.

Eerder gegeven: Academie voor Geesteswetenschappen Utrecht, HOVO Alkmaar

D. Gesprekken en workshops

1. Socratisch Gesprek

Via de socratische methode voeren we een groepsgesprek over een filosofische vraag.

Eerder gegeven: HOVO VU, Hogeschool InHolland en op veel andere plaatsen.

2. Drie workshops over filosofie van het leven (nieuw)

In drie workshops worden drie belangrijke thema’s besproken: conflict, zin en tijd.